Seminaria

     

 

Handel zagraniczny oraz bezpośrednie inwestycje zagraniczne jako czynniki międzynarodowej konkurencyjności małych i dużych krajów w okresie transformacji: na przykładzie Polski oraz państw nadbałtyckich (Estonii, Litwy, Łotwy).

 

Abstrakt

Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) oraz liberalizacja handlu zagranicznego (HZ) w szczególności w relacjach z UE stały się integralnym składnikiem i zarazem akceleratorem procesów rozwojowych gospodarek Polski oraz państw nadbałtyckich. Skala jednakże wpływu BIZ i HZ na ich międzynarodową konkurencyjność jest różna w poszczególnych krajach. Różnice te można wytłumaczyć wielkościa tych krajów mierzoną powierzchnią ich terytorium, liczbą mieszkańców, PKB per capita, a także ich zdolnością do wywierania wpływu na ceny światowe czy politykę innych krajów.

Rozwój HZ i BIZ jest szczególnie ważny dla tak małych państw jak państwa nadbałtyckie, dla których są one głównym źródłem PKB. W świetle teorii międzynarodowych przewag konkurencyjnych (Porter, Ozawa, Vernon, Balassa) napływ BIZ oraz wzrost HZ aktywnie współkształtują przewagi konkurencyjne danego kraju, o czym świadczą ilościowe zmiany w gospodarkach tych krajów tj. w udziałach w obrotach międzynarodowych, w saldach obrotów bieżących, w kształtowania się terms of trade, w wskaźnikach ujawnionych przewag komparatywnych (RCA), wspartych badaniem korelacji z napływem BIZ i w wskaźnikach zatrudnienia w przemyśle wysokiej oraz średnio-wysokiej techniki, w wskaźnikach handlu wewnątrzgałęziowego oraz w udziałach BIZ w bilansie płatniczym. W kategoriach oceny jakościowej za kluczowe uważa się zmiany technologiczne w procesach produkcyjnych oraz w sektorze B+R dokonywane pod wpływem BIZ oraz HZ. Dużą rolę w kształtowaniu przewag konkurencyjnych i innowacyjnych odgrywa również polityka narodowa oraz w ramach UE. Z jednej strony zobowiązują one te kraje do pokładania większych wysiłków na rzecz osiągnięcia standardów jakościowych, norm ekologicznych, z drugiej zaś wspierają je finansowo oraz technicznie w rozwoju instytucjonalnym, niezbędnym do poprawy ich zdolności konkurencyjnej.