Aktualności | O nas | Konferencje | Seminaria | Publikacje | "Tygryski" | Kontakt | Linki | Mapa serwisu

 

Seminaria

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Efektywność polityki monetarnej a oczekiwania rynkowe.

 

W obliczu krajowej i światowej recesji gospodarczej, debata na temat wpływu polityki monetarnej pieniężnej na realną gospodarkę jak nigdy dotąd zajmuje ekonomistów, polityków i biznesmenów. Jaką rolę spełniać ma polityka monetarna w walce z recesją i w pobudzaniu wzrostu gospodarczego? W jaki sposób polityka monetarna wpływa na gospodarkę? Czy ostatnie agresywne obniżki stóp procentowych w Polsce i na świecie przyniosą gospodarcze ożywienie?

 

Debata nad mechanizmem transmisji i efektywnością bodźców polityki monetarnej jest daleka od zakończenia. Ogólnie rzec biorąc, polityka monetarna wpływa na gospodarkę na trzy różne sposoby: po pierwsze, poprzez wpływ na rynkowe stopy procentowe, a więc na koszt kredytu, co ma oczywisty bezpośredni wpływ na wielkość konsumpcji i inwestycji, w szczególności finansowanych kredytem. Po drugie, polityka monetarna wpływa na kurs walutowy i bilans płatniczy. Luźniejsza polityka monetarna, czyli spadek stóp procentowych, powinna wpływać na deprecjację kursu walutowego rodzimej waluty, a przez to podwyższyć atrakcyjność eksportu i zmniejszyć import. Po trzecie wreszcie, polityka banków centralnych wpływa na ceny aktywów finansowych, w szczególności akcji. Mniej restrykcyjna polityka monetarna powinna podnieść cenę akcji, co sprawi, że akcjonariuszy poczują się bogatsi, a firmy zaczną więcej inwestować dzięki niższemu kosztowi kapitału.

 

Jaka jest jednak skuteczność transmisji bodźców monetarnych tymi trzema kanałami? To zależy. W krajach posocjalistycznej transformacji mechanizm transmisji działa zupełnie inaczej niż np. w USA czy w Zachodniej Europie. Po pierwsze, przy niskim poziomie finansowania kredytem posocjalistycznych gospodarek (wskaźnik wartości kredytu do PKB w Polsce wynosi około 40%, gdzie np. w USA przekracza on 100% PKB), wpływ stóp procentowych na gospodarkę jest znacząco ograniczony. Podobnie z wpływem banków centralnych na wartość akcji: tylko kilka procent Polaków jest akcjonariuszami, w przeciwieństwie do USA, gdzie akcje posiada ponad 50% Amerykanów. Wartość akcji ma więc znikomy wpływ na gospodarkę.

 

Zachowanie się kursu walutowego wobec zmian stóp procentowych w Polsce, pomimo różnic w zakresie struktury oszczędności i odmiennych szoków popytowych i podażowych, jest najbardziej zbliżone do mechanizmów działających w krajach rozwiniętych. W końcu my też mamy płynny kurs walutowy, a kontrola przepływów kapitałowych, szczególnie w obliczu coraz to nowych innowacji inżynierii finansowej, jest już tylko iluzoryczna. Jednak wobec niskiego udziału eksportu w polskiej gospodarce, który nie przekracza 20% PKB, wpływ kursu walutowego na polską gospodarkę jest nie jest zbyt silny.

 

Co więc najbardziej wpływa na zachowanie się gospodarki, jeśli nie są to tradycyjne kanały transmisji monetarnej? Otóż są to oczekiwania konsumentów i producentów, eksporterów i importerów, oszczędzających i kupujących. W obliczu pesymistycznych oczekiwań społeczeństwa co do rozwoju sytuacji gospodarczej, żadna obniżka stóp procentowych nie wpłynie na ożywienie gospodarki. Fenomenu tego doświadcza już od kilka dobrych lat Japonia, gdzie, mimo stóp procentowych bliskich zera, gospodarka coraz głębiej obsuwa się w przepaść recesji. Psychologia społeczna może więc być czasami ważniejsza od ortodoksyjnych modeli monetarnych.

 

Zdecydowana i agresywna polityka monetarna może jednak zmieniać społeczne oczekiwania. Stojąc na przepaści recesji nie należy się więc bać zdecydowanej redukcji poziomu stóp procentowych. Czy jednak naszym władzom monetarnym starczy odwagi i zdecydowania na dalsze obniżki?

 

Marcin Piątkowski

Asystent Dyrektora ds. Naukowych

Centrum Badawcze Transformacji, Integracji i Globalizacji TIGER

Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego (WSPiZ)

e-mail: mpiatek@tiger.edu.pl, web site: www.tiger.edu.pl

 

Artykuł traktuje o zagadnieniach poruszonych w czasie wykładu wygłoszonego w dniu 24 października 2001 roku w (ALK) przez prof. Krzysztofa Kalickiego, profesora WSPiZ oraz wiceprezesa Deutsche Bank (Polska) S.A., pod tytułem "Pieniądz a bilans płatniczy". Więcej na ten temat na stronie internetowej www.tiger.edu.pl